Εδώ και δεκαετίες η Ελλάδα κρατά τα χωρικά της ύδατα στα 6 ναυτικά μίλια. Κι όμως, το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) της δίνει το δικαίωμα να τα πάει μέχρι τα 12. Το έχουν κάνει πάνω από 140 χώρες στον πλανήτη, αλλά η Ελλάδα στο Αιγαίο το αποφεύγει. Γιατί άραγε;
Το «χαρτί» του casus belli
Η απάντηση δεν είναι νομική, είναι πολιτική – και κυρίως στρατιωτική.
Η Τουρκία από το 1995 έχει ψηφίσει στο κοινοβούλιό της πως αν η Ελλάδα κάνει το βήμα των 12 μιλίων στο Αιγαίο, αυτό αποτελεί αιτία πολέμου. Το διαβόητο casus belli.
Άρα, η Ελλάδα έχει το δικαίωμα, αλλά ξέρει ότι το να το ασκήσει μονομερώς σημαίνει να ανοίξει την πόρτα σε σοβαρή κρίση ή ακόμα και σε πολεμική σύγκρουση.
Γιατί έχει σημασία το Αιγαίο
Σήμερα, με τα 6 μίλια, το Αιγαίο είναι περίπου μισό-μισό: ελληνικά χωρικά ύδατα από τη μία, διεθνή από την άλλη.
Αν τα χωρικά ύδατα γίνουν 12, η Ελλάδα θα ελέγχει πάνω από το 70% της θάλασσας. Τα διεθνή ύδατα θα μικρύνουν δραματικά, και η Τουρκία θα χρειάζεται να «περνά» σχεδόν πάντα από ελληνικό χώρο. Μιλάμε για πραγματική ανατροπή ισορροπίας.
Και η ΑΟΖ; Πώς κουμπώνει το παζλ με Κύπρο, Αίγυπτο και Λιβύη
Εδώ μπαίνει το άλλο μεγάλο κομμάτι: η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ). Η ΑΟΖ είναι οι θαλάσσιες εκτάσεις όπου κάθε χώρα έχει το αποκλειστικό δικαίωμα να εκμεταλλεύεται φυσικούς πόρους – πετρέλαιο, φυσικό αέριο, αλιεία.
- Με την Κύπρο: Αν μετρήσει το Καστελόριζο και τα γύρω νησιά, τότε η ελληνική ΑΟΖ ενώνεται με την κυπριακή. Αυτό σημαίνει ότι Τουρκία και Αίγυπτος δεν «αγγίζονται» θαλάσσια. Και το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο χάνει κάθε βάση.
- Με την Αίγυπτο: Υπάρχει ήδη μερική συμφωνία, αλλά θα μπορούσε να επεκταθεί ανατολικά, δίνοντας πιο καθαρή εικόνα για την περιοχή Κρήτης – Κάσου – Καρπάθου – Ρόδου.
- Με τη Λιβύη: Αν αναγνωριστεί ότι η Κρήτη έχει πλήρη επήρεια σε ΑΟΖ, τότε η ελληνική ζώνη «κουμπώνει» με τη λιβυκή. Και πάλι, το τουρκο-λιβυκό αφήγημα πάει περίπατο.
Το δίλημμα
Στα χαρτιά, η Ελλάδα έχει το πάνω χέρι. Στην πράξη όμως, η κίνηση προς τα 12 μίλια θα προκαλέσει τεράστια ένταση.
Η στρατηγική της Αθήνας μέχρι τώρα είναι:
- να εφαρμόζει το δικαίωμα σταδιακά (π.χ. Ιόνιο στα 12 μίλια το 2021),
- να κρατά το Αιγαίο «στον πάγο»,
- και να χτίζει συμμαχίες ώστε, όταν και αν έρθει η ώρα, να μην είναι μόνη.
Με απλά λόγια:
Η Ελλάδα μπορεί να απλώσει το τραπεζομάντηλο της στα 12 μίλια, αλλά ξέρει ότι στο τραπέζι κάθεται και η Τουρκία και δεν πρόκειται να αφήσει το τραπέζι ήσυχο….